بازیهای کودکان بهبازیهای گروهی کودکان گفته میشود (بازی کودک) که ممکن است توسط بزرگسالان نیز انجام شود که معمولاً در کوچه، مدرسه یا حیاط خانهها انجام میشود. بازیهای ورزشی شناخته شده مانند فوتبال شامل این مقاله نمیشوند.
بالا بلندی، توپ چرخی، تیله بازی، خاله بزغاله، خروس جنگی، زو، شاه و وزیر، الک دولک، شمع گل پروانه، عمو زنجیر باف، قایم باشک، قلعه، کلاغ پر، گل یا پوچ، لی لی، هفتسنگ، وسطی و … از بازیهای قدیمی کودکان ایرانی هستند. برخی از بازیهای قدیمی اکنون فراموش شدهاند
شیوههای بازی
- یک به یک: بازیهایی مانند ۳ ریگگ و دوز (ایکس-او) که تنها دو نفر بازیکن دارد.
- یک به چند: بازیهای یک به چند بازیهایی هستند که یک نفر در مقابل یک گروه قرار میگیرد. در این بازیها به آن یک نفر گرگ هم گفته میشود.
- گروه به گروه: بازیهای گروهی بین دو گروه انجام میشود. قبل از شروع بازی باید یارکشی شود. به این صورت که دو نفر سردسته میشوند و هر یک به نوبت از میان سایر افراد یاران خود را انتخاب میکنند.
اصطلاحات
بازیهای کودکانه دارای اصطلاحات خاصی است که در بسیاری از این بازیها استفاده میشود.
- گرگ: در بازیهای یک به چند به آن یک نفر گرگ گفته میشود.
- یارکشی: در بازیهای گروه به گروه به عمل انتخاب افراد گروه توسط سرگروهها گفته میشود.
- شیر یا خط: روشی برای انتخاب شروعکننده بازی.
- گردو شکستم: روشی برای انتخاب شروعکننده بازی.
- تا سه نشه بازی نشه
- جاده خدا: تقاضای دادن فرجه و کمی راه برای فرار. به صورت جاده خدا بده
- موچ یا دستم به خاک مرتضی علی: برای متوقف کردن بازی برای گفتن حرفی مهم استفاده میشود. به صورت من موچم و موچ استفاده میشود.
- جرزنی: وقتی کسی تقلب میکند سایر هم بازیها برای اعتراض اصطلاح جرزنی یا جرزدن را استفاده میکنند.
- نخودی: فردی که در آمار بازی زیاده آمدهاست و هیچکس ایدهای ندارد که چه نقشی میتوان به او سپرد یا از نظر سنی از بقیه کوچکتر است و بازیکنان میخواهند دلشکستگی حاصل نشود، در نتیجه نقشی سفید(احتمالاً بیطرف) به عنوان نخودی وارد بازی میشود.